Bình Thuận có khoảng 1.630 doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước đang hoạt động, tuy nhiên chỉ có 218 doanh nhiệp có tổ chức công đoàn. Thực tế trên cho thấy việc phát triển tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước còn nhiều hạn chế; công tác tuyên truyền, vận động tuy có nhiều cố gắng nhưng chưa tạo sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức của chủ doanh nghiệp về vai trò của tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước. Thực hiện chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về chủ trương tăng cường công tác xây dựng Đảng, các đoàn thể nhân dân trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước của tỉnh, thời gian qua Đảng đoàn, Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh đã quan tâm chỉ đạo và có các biện pháp, hình thức phối hợp với các cấp, các ngành triển khai thực hiện vấn đề phát triển đoàn viên và thành lập tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước.
Hiện nay, các loại hình doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước đã phát triển rộng khắp trên mọi lĩnh vực; số lượng và chất lượng của đội ngũ công nhân tiếp tục phát triển, thu hút mạnh mẽ các nguồn lực vào sản xuất, kinh doanh, tạo thêm nhiều việc làm, tăng thu ngân sách cho tỉnh, nhất là trong điều kiện nền kinh tế nước ta chịu ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế, lạm phát tăng cao. Tuy nhiên, đa số doanh nghiệp trong tỉnh có quy mô sản xuất nhỏ và siêu nhỏ, công nghệ thấp, năng lực quản trị doanh nghiệp còn hạn chế, sức cạnh tranh thấp, sản phẩm sản xuất ra chủ yếu tiêu thụ trong nội bộ tỉnh, chưa có nhiều sản phẩm chất lượng cao và có thị trường tiêu thụ rộng. Tình trạng vi phạm pháp luật lao động vẫn còn diễn ra tại một số doanh nghiệp đã ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Đa phần doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn nên khi người lao động có yêu cầu bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình thì không biết dựa vào tổ chức nào tại cơ sở mình làm việc. Nguyên nhân chủ yếu là do chủ doanh nghiệp nhận thức chưa đầy đủ về vai trò, vị trí và tác dụng của việc thành lập tổ chức công đoàn trong doanh nghiệp; bên cạnh đó, tình hình kinh tế thế giới và trong nước còn nhiều biến động đã tác động mạnh đến sự phát triển của kinh tế tư nhân vì vậy nhiều chủ doanh nghiệp chưa mặn mà với việc thành lập tổ chức công đoàn.
Thực hiện Chương trình phát triển 1,5 triệu đoàn viên của Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam giai đoạn 2008 – 2013 và Chương trình phát triển 12.000 đoàn viên của Liên đoàn Lao động tỉnh nhiệm kỳ 2008 – 2013, Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh đã xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động chủ doanh nghiệp thành lập tổ chức công đoàn và công nhân lao động tham gia tổ chức công đoàn; thành lập Ban chỉ đạo phát triển đoàn viên, xây dựng tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước; xây dựng chỉ tiêu trong nhiệm kỳ phải thành lập được 155 công đoàn cơ sở và 12.000 đoàn viên trở lên. Để đạt được những chỉ tiêu trên, Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh đã giao chỉ tiêu hàng năm cho các cấp Công đoàn cấp trên cơ sở, hàng quý tổ chức hội nghị giao ban đánh giá kết quả thực hiện; thông qua hội nghị giao ban để đánh giá kết quả đạt được và có biện pháp chỉ đạo kịp thời về công tác phát triển đoàn viên và thành lập công đoàn các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước. Tính từ năm 2008 đến tháng 3/2013 đã thành lập được 205 công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước, kết nạp mới được 20.276 đoàn viên; đồng thời, Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh tiếp tục chỉ đạo củng cố kiện toàn Ban chỉ đạo vận động phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước.
Tuy nhiên, công tác phát triển đoàn viên và thành lập công đoàn cơ sở các nghiệp ngoài khu vực Nhà nước còn có những hạn chế và khó khăn, đó là: Một số cấp ủy địa phương quán triệt chưa sâu kỹ tầm quan trọng của việc thành lập tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước, chưa thật sự gắn bó, đồng hành với doanh nghiệp; công tác tuyên truyền, vận động, triển khai thực hiện ở một số tổ chức công đoàn chưa thường xuyên; sự phối hợp giữa các ngành chức năng trong khảo sát, vận động thành lập tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước chưa đồng bộ; chủ doanh nghiệp chưa nhận thức đầy đủ mục đích, ý nghĩa, tác dụng của tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp ngoài Nhà nước.
Trong thời gian tới, để tiếp tục thực hiện tốt công tác phát triển đoàn viên và công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước, các cấp công đoàn cần có chủ trương sát đúng, chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch có nội dung phù hợp tình hình cụ thể ở mỗi tổ chức công đoàn, mỗi địa phương, đơn vị để triển khai thực hiện; tăng cường công tác phối hợp tuyên truyền, vận động, thuyết phục chủ doanh nghiệp thành lập tổ chức công đoàn nơi đủ điều kiện; thường xuyên quan tâm bồi dưỡng kiến thức về mọi mặt, tập huấn về nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác công đoàn; thực hiện tốt việc sơ kết, tổng kết công tác công đoàn trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước và kịp thời động viên, khen thưởng tổ chức, cá nhân thực hiện tốt công tác xây dựng, phát triển đoàn viên và tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp khu vực kinh tế ngoài Nhà nước....Việc xây dựng tổ chức công đoàn trong doanh nghiệp ngoài Nhà nước sẽ bảo vệ ngày càng tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong doanh nghiệp.
Tuấn Cường